Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor onze automatische lichaamsprocessen en – systemen, denk aan ademhaling, spijsvertering, hartslag. Dit zenuwstelsel bestaat uit het sympathisch (of orthosympathisch) zenuwstelstel en het parasympathisch zenuwstelsel.
Het sympathisch zenuwstelsel brengt het lichaam in een toestand waarin lichamelijke inspanning (actie) mogelijk is. Wanneer het sympathisch zenuwstelsel actief is, komt er energie vrij door de afbraak van organische stoffen (dissimilatie). De ademhaling versnelt, de hartslagfrequentie wordt hoger en de spijsvertering werkt niet optimaal. Niet alleen fysieke inspanning, ook stress heeft dit effect op je lichaam. Stress zet je lichaam op scherp: klaar om in actie te komen.
Het parasympathisch zenuwstelsel zorgt ervoor dat het lichaam in een toestand van rust komt, waarin nieuw lichaamsweefsel gevormd kan worden (assimilatie) en het lichaam zich kan herstellen. Is het parasympathisch zenuwstelsel actief dan vertraagt de ademhaling, wordt de hartslagfrequentie lager, slaap je dieper, werkt je spijsvertering beter.
En weinig verrassend, maar vaak genegeerd: afbreken en opbouwen tegelijk gaat niet. Je kan niet stressen én opladen. En als je niet goed herstelt, word je steeds dieper vermoeid, ervaar je de stress intenser, reageert het lichaam alsof er nog meer actie nodig is… et voilà: de cirkel is rond.
Het autonome zenuwstelsel kunnen we (in tegenstelling tot het animale zenuwstelsel) niet beïnvloeden. Bijna niet dan. Ademhaling is de sleutel. Door de ademhaling bewust te vertragen, kunnen we ons systeem resetten. Je hartslag vertraagt, je spieren ontspannen. Als je lichaam ontspant, kan je hoofd ontspannen… als je hoofd ontspant, ontspant je lichaam.
Wil je goed voor jezelf zorgen? Vind een rustige plek, een fijne houding en stop met bewegen (“We trainen het lichaam om niet te bewegen, zodat onze gedachten dat voorbeeld kunnen volgen”). Vertraag je ademhaling. Niet-doen en een rustige ademhaling vertellen je lichaam dat het veilig is. Opgebouwde spanning kan wegstromen. Dan kan je opladen, herstellen. Het is een magische kracht waar we allemaal mee zijn geboren. Je kan jezelf altijd sterker maken door niet(s) te doen. Just breathe.